wikipedia.org Plebiscyt na Górnym Śląsku… Wskaż zdanie NIEPRAWDZIWE (na zdjęciu polski plakat plebiscytowy)
Był bezprecedensowym wydarzeniem, nigdy wcześniej mieszkańcom danego obszaru nie pozwolono decydować, do jakiego kraju chcą należeć.
wikipedia.org W plebiscycie wzięło udział prawie 1 200 000 osób, z czego prawie 200 tys. stanowili tzw. emigranci, czyli osoby urodzone na Górnym Śląsku, ale mieszkające poza nim. W ogromnej większości zagłosowali oni za Niemcami. Czyim pomysłem było dopuszczanie ich do głosu? (na zdjęciu niemiecki plakat plebiscytowy)
W głosowaniu wzięło udział aż 97,5% uprawnionych (prawie 1,2 miliona osób). Za Polską opowiedziało się 479 tys. (40,4% ogółu głosujących), za Niemcami 707 tys. (59,4%). Za przynależnością do Niemiec opowiedzieli się głównie mieszkańcy dużych miast, w mniejszych miejscowościach i wsiach najczęściej głosowano za Polską. Początkowo obie strony ogłosiły swoje zwycięstwo. Niemcy rozpatrywali wynik całościowo, Polacy skupili się na poszczególnych gminach i nie brali pod uwagę zachodnich, zamieszkanych głównie przez Niemców rejonów Górnego Śląska, do których nie rościli pretensji.
wikipedia.org Do ustalenia pozostawała kwestia przebiegu granicy. Pojawiły się dwa projekty: francuski przyznający Polsce wszystkie wschodnie tereny Górnego Śląska i angielsko-włoski przyznający Polsce tylko części powiatów pszczyńskiego, rybnickiego i katowickiego, cały przemysł pozostawiając w rękach niemieckich. W związku z ryzykiem wyboru opcji niekorzystnej dla strony polskiej, Wojciech Korfanty wbrew zakazowi rządu w Warszawie wydał rozkaz o rozpoczęciu powstania. W jakim okresie trwało III powstanie śląskie? (na zdjęciu powstańcy na rynku w Rybniku)
wikipedia.org Podobnie jak przy II powstaniu śląskim, powstańcom w ciągu zaledwie kilku dni udało się opanować wschodnią część Górnego Śląska. Pierwszą dużą, zaciekłą bitwę stoczono o pewne miasto nad Odrą. Które? (na zdjęciu pociąg pancerny Pieron, który prawdopodobnie brał udział we wspomnianej bitwie)
Zdobycie Kędzierzyna było ogromnym sukcesem i umożliwiło powstańcom wyparcie sił niemieckich za Odrę. Jednak wkrótce nadszedł niemiecki kontratak, a powstańcy zaczęli się stopniowo wycofywać. Doszło wówczas do krwawej i zażartej bitwy…
Powstańcy nie byli w stanie utrzymać pozycji wokół Góry świętej Anny i stopniowo zaczęli się wycofywać. Na szczęście dla sprawy polskiej, oddziały niemieckie również poniosły ciężkie straty, co uniemożliwiło im realizację planu dalszego ataku na wschód. Mimo ciągle toczących się walk, trwały rozmowy pokojowe. Ostatecznie 5 lipca zawarto rozejm i III powstanie śląskie dobiegło końca. O podziale Górnego Śląska miała zadecydować Rada Ambasadorów Ligi Narodów. Jaka była decyzja Rady?
Zgodnie z projektem angielsko-włoskim Polska otrzymała tylko niewielkie, południowo-wschodnie, rolnicze części Górnego Śląska.
Polsce przyznano większość Górnego Śląska, pozostawiając przy Niemcach tylko powiaty głubczycki i nyski.
wikipedia.org III powstanie śląskie było wydarzeniem na dużo większą skalę niż dwa poprzednie. Po obu stronach zaangażowane były duże siły, ochotnicy spoza Górnego Śląska (po stronie polskiej głównie z Wielkopolski, po niemieckiej z Bawarii), sprzęt wojskowy, pociągi pancerne i wozy bojowe, a także oddziały specjalne. Jednymi z bardziej znanych oddziałów powstańczych były elitarne Oddziały Szturmowe dowodzone przez Roberta Oszka, składające się głównie z… (na zdjęciu Robert Oszek przed samochodem pancernym „Korfanty”)
wikipedia.org Przykładem wspomnianych w poprzednim pytaniu oddziałów specjalnych była Grupa Destrukcyjna „Wawelberga”, która przeprowadziła udaną akcję… (Na zdjęciu członkowie grupy „Wawelberga”)
Dezinformacyjną. Wykorzystując podobieństwo jednego z członków grupy do adiutanta generała Hoefera (dowodzącego siłami niemieckimi) udało się wprowadzić kilka sprzecznych ze sobą rozkazów, które opóźniły niemiecki kontratak na Górę Świętej Anny.
Wywieszenia na wieży katedry na wzgórzu wawelskim flagi z napisem „Polacy! Śląsk umiera za Was”, na co strona Polska (oficjalnie nie zaangażowana w powstanie) nie chciała się zgodzić. Uważa się, że dzięki tej akcji sformowany został ochotniczy pułk krakowski.
Wysadzenia mostów kolejowych łączących Górny Śląsk z Niemcami, utrudniając tym dostawy sprzętu wojskowego i ochotników niemieckich.
Zaminowania kamieniołomu przy Górze Świętej Anny (Annabergu). Wybuch zakamuflowanej miny-pułapki zdezorganizował pozycje niemieckie i bardzo pomógł podczas późniejszej bitwy.
wikipedia.org III powstanie śląskie, mimo że militarnie nierozstrzygnięte, zakończyło się dyplomatycznym zwycięstwem. Rada Ambasadorów Ligi Narodów podjęła korzystną dla Polski decyzję o podziale spornych ziem. Mimo że II Rzeczpospolitej przyznano mniejszą część obszaru plebiscytowego, była to część znacznie lepiej uprzemysłowiona. Międzywojenne Województwo Śląskie mogło się cieszyć pewnym specjalnym przywilejem. Jakim? (na zdjęciu oddziały Wojska Polskiego wkraczają do Katowic w 1922 roku)
