Czym jest ewolucja?
Proces stopniowych zmian budowy ciała, sposobu życia, żywienia i innych cech gatunkowych, który prowadzi do powstania nowego gatunku.
Jakie wyróżniamy dowody ewolucji?
- Bezpośrednie
- Pośrednie
Czym charakteryzują się bezpośrednie dowody ewolucji?
Umożliwiają śledzenie kolejności pojawiania się poszczególnych form organizmów.
Czym charakteryzują się pośrednie dowody ewolucji?
Bazują na analizowaniu podobieństw i różnic w budowie i sposobie funkcjonowania organizmów.
Co należy do bezpośrednich dowodów ewolucji?
- Skamieniałości
- Formy pośrednie
- Żywe skamieniałości
Co to są skamieniałości?
Szczątki i ślady działania organizmów, które są zachowane w osadach skorupy ziemskiej.
Jakie wyróżniamy rodzaje skamieniałości?
- Skamieniałe szczątki organizmów
- Zmumifikowane ciała organizmów
- Ślady działalności organizmów
Czym są formy pośrednie?
Organizmami łączącymi w sobie cechy dwóch różnych grup systematycznych.
Jaki przykładowy organizm jest formą pośrednią?
Archeopteryks
Cechy jakich gromad kręgowców łączył w sobie Archeopteryks?
- Gadów
- Ptaków
Co to są żywe skamieniałości?
Pojedyncze gatunki żyjące do dziś, mimo tego, że ich bliscy krewni dawno już wymarli.
Jakie przykładowe gatunki są żywymi skamieniałościami?
- Kolczatka
- Dziobak
- Latimeria
- Łodzik
Co należy do pośrednich dowodów ewolucji?
- Jedność budowy i funkcjonowania
- Narządy szczątkowe
- Rozmieszczenie na świecie
- Struktury homologiczne i analogiczne
Czym nazywamy jedność planu budowy?
- Budowę wszystkich organizmów z komórek, które składają się z tych samych związków chemicznych
- Komórki budują tkanki, narządy i układy
- Organizmy wykazują te same czynności życiowe
Czym są narządy szczątkowe?
Narządy nieposiadające żadnej funkcji, występujące u współczesnych organizmów.
Jakie narządy szczątkowe występują u człowieka?
- Zęby mądrości
- Mięśnie poruszające małżowiną uszną
- Kość ogonowa
O czym świadczy rozmieszczenie organizmów na świecie?
Blisko spokrewnione gatunki zamieszkują sąsiednie tereny, a te daleko spokrewnione zazwyczaj występują na różnych kontynentach.
Co nazywamy strukturami homologicznymi?
- Struktury w organizmie mające podobną budowę wewnętrzną i pochodzenie
- Występują u organizmów blisko spokrewnionych
- Często różnią się wyglądem
Co nazywamy strukturami analogicznymi?
- Struktury w organizmie mające odmienną budowę wewnętrzną i pochodzenie
- Występują u organizmów daleko spokrewnionych
- Mają podobny wygląd
Co nazywamy konwergencją?
Upodabnianie się do siebie organizmów, które nie są ze sobą blisko spokrewnione, pod wpływem czynników środowiskowych.
Kto sformułował teorię ewolucji?
Karol Darwin
Czym jest izolacja geograficzna?
Oddzielenie poszczególnych populacji organizmów tego samego gatunku barierą geograficzną, np. pasmem górskim, rzeką, morzem.
Jak powstaje nowy gatunek?
Podczas izolacji grupy osobników od pozostałych organizmów tego samego gatunku.
Czym są endemity?
Gatunkami, które występują tylko na ograniczonym obszarze.
Jak z gatunku wyjściowego powstało wiele nowych gatunków darwinek?
Darwinki osiedliły się na różnych wyspach i musiały przystosować się do panujących tam warunków środowiskowych.
Co Darwin nazwał walką o byt?
Konkurencję organizmów o dostęp do wody, pokarmu, miejsca do życia i partnera do rozrodu, ze względu na ograniczone zasoby środowiska.
Jakie wyróżniamy rodzaje doboru?
- Sztuczny
- Naturalny
Czym charakteryzuje się dobór naturalny?
- O selekcji decydują czynniki środowiskowe
- Jest procesem przypadkowym
- Przeżywają osobniki najlepiej przystosowane do warunków środowiska
- Prowadzi do powstawania nowych gatunków
Czym charakteryzuje się dobór sztuczny?
- O selekcji osobników decyduje człowiek
- Jest procesem celowym
- Osobniki o pożądanych cechach są dopuszczane do rozrodu
- Prowadzi do powstawania ras i odmian hodowlanych
Do jakiego gatunku należą ludzie?
Człowiek rozumny (Homo sapiens)
Jakie jest stanowisko systematyczne człowieka?
- Królestwo: Zwierzęta
- Typ: Strunowce
- Podtyp: Kręgowce
- Gromada: Ssaki
- Rząd: Naczelne
- Nadrodzina: Człekokształtne
- Rodzina: Człowiekowate
- Rodzaj: Człowiek
- Gatunek: Człowiek rozumny
Co należy do cech charakterystycznych przedstawicieli nadrodziny człekokształtnych?
- Długie dzieciństwo
- Wysoki stopień rozwoju psychicznego
Jakie gatunki człekokształtnych są ewolucyjnymi krewnymi człowieka?
- Goryle
- Szympansy
- Gibony
- Orangutany
Jakie cechy są wspólne dla człekokształtnych i dla ludzi?
- Widzenie obuoczne
- Rozróżnianie barw
- Długie kończyny ze stawami obrotowymi
- Chwytne dłonie
- Przeciwstawne kciuki
- Mięśnie mimiczne
- Zredukowany ogon
- Długie dzieciństwo
Jakie cechy odróżniają człowieka od innych człekokształtnych?
- Dwunożność i prosta postawa ciała
- Większy mózg
- Zredukowane owłosienie
- Rozwinięte zdolności manualne
- Zdolność mowy
- Rozwinięta inteligencja
- Tworzenie dóbr kultury
- Rozbudowany system wartości
Jakie nauki zajmują się badaniem pochodzenia człowieka i procesów ewolucyjnych?
- Archeologia
- Antropologia
- Paleontologia
Kiedy i gdzie powstał człowiek rozumny?
300 tysięcy lat temu w Afryce
Jakie punkty w ewolucji człowieka były przełomowe?
- Opanowanie dwunożności
- Przyjęcie prostej postawy ciała
- Wytwarzanie narzędzi
- Rozpalanie ognia
- Opanowanie mowy
- Rozwój kulturalny
Co umożliwiało przyjęcie prostej postawy ciała i opanowanie dwunożności?
- Skuteczniejsze polowanie
- Szybsze zauważanie niebezpieczeństwa
Co uznaje się za pierwszą istotę przedludzką, która była dwunożna?
Sahelantrop
Czym charakteryzował się ardipitek?
- Wspinał się po drzewach
- Chodził wyprostowany
Która forma przedludzka żyła na otwartych przestrzeniach sawanny?
Australopitek
Jaki gatunek jako pierwszy potrafił wytwarzać narzędzia?
Człowiek zręczny
Który gatunek człowieka potrafił rozpalać ogień?
Człowiek wyprostowany
Który gatunek człowieka zaczął mówić jako pierwszy?
Neandertalczyk
Który z gatunków człowieka zaczął jako pierwszy rozwijać kulturę i tworzyć sztukę?
Człowiek rozumny
Co oznacza, że ewolucja człowieka przebiegała wielokierunkowo?
Nowe gatunki często współpracowały z już żyjącymi i konkurowały o podobne zasoby środowiska.
