Co to jest pogoda?
Stan atmosfery w określonym miejscu i czasie.
Co zalicza się do składników pogody?
- Temperaturę powietrza
- Zachmurzenie
- Opady atmosferyczne
- Osady atmosferyczne
- Ciśnienie atmosferyczne
- Kierunek i prędkość wiatru
Czym jest klimat?
Warunkami pogodowymi występującymi na danym obszarze w ciągu roku i powtarzającymi się w kolejnych latach.
Jakie dane przedstawia się na klimatogramie?
Dane dotyczące klimatu konkretnego miejsca.
Jakie informacje uwzględnia się w opisie klimatu?
- Średnią roczną temperaturę powierza
- Roczną sumę opadów
Jakie rodzaje map należą do najważniejszych map klimatycznych?
- Mapa średniej rocznej temperatury powietrza
- Mapa rocznych sum opadów
Co nazywa się strefami klimatycznymi?
Pasy rozciągające się wzdłuż równoleżników, które obejmują obszary o podobnych cechach klimatu.
Czym charakteryzuje się klimat górski?
Wraz ze wzrostem wysokości bezwzględnej maleje średnia roczna temperatura powietrza, a zwiększają się roczne sumy opadów.
Jakie wyróżnia się rodzaje klimatu wybrzeży kontynentów?
- Morski
- Kontynentalny
Czym charakteryzuje się klimat morski?
- Chłodnymi latami z dużą ilością opadów
- Łagodnymi zimami
Czym charakteryzuje się klimat kontynentalny?
- Skąpymi opadami
- Wyższą temperaturą powietrza latem niż na wybrzeżu, a zimą niższą
Na jakiej podstawie wydzielono strefy krajobrazowe?
Na podstawie zróżnicowania roślinności.
Co wpływa na występowanie określonych gatunków zwierząt?
Roślinność charakterystyczna dla danej strefy krajobrazowej.
Jak wygląda układ stref krajobrazowych na półkuli północnej?
- Pustynie lodowe
- Tundra
- Tajga
- Lasy liściaste i mieszane / Stepy
- Roślinność śródziemnomorska
- Pustynie gorące
- Sawanny
- Wilgotne lasy równikowe
W jakie rodzaje krajobrazów człowiek przekształcił krajobrazy naturalne na Ziemi?
- Rolnicze
- Miejskie
- Przemysłowe
Gdzie rozciągają się wilgotne lasy równikowe?
W strefie klimatów równikowych.
Czym charakteryzuje się klimat równikowy?
- Wysokimi opadami deszczu
- Wysoką temperaturą powietrza
Czym są deszcze zenitalne?
Ulewne deszcze, które padają z chmur powstałych ze skraplającej się pary wodnej.
Dlaczego w strefie wilgotnych lasów równikowych nie występują pory roku?
Ze względu na dużą ilość opadów i wysoką temperaturę powietrza utrzymujących się przez cały rok.
Czym charakteryzują się wilgotne lasy równikowe?
- Rośliny tworzą kilka warstw
- Najliczniejszą grupą zwierząt w wilgotnych lasach równikowych są owady
- Wiele zwierząt spędza życie w koronach drzew
- Na dnie lasu występują duże ssaki
Jakie warstwy występują w wilgotnych lasach równikowych?
- Warstwa pojedynczych drzew o wysokości 50-70 m
- Warstwa drzew o wysokości 30-40 m
- Warstwa drzew o wysokości 5-20 m
- Warstwa krzewów i runa
Kto należy do rdzennych mieszkańców wilgotnych lasów równikowych?
- Indianie
- Pigmeje
Jak wygląda życie Indian?
- Uprawiają rośliny na małych poletkach
- Uprawiają głównie maniok
- Budują drewniane domy
- Wielu z nich porzuca tradycyjny styl życia i przenosi się do miast
Jakie lasy rosną w strefie klimatów umiarkowanych?
Lasy liściaste i mieszane
Jakie pory roku występują w strefie klimatów umiarkowanych?
- Wiosna
- Jesień
- Lato
- Zima
Czym charakteryzuje się klimat w strefie lasów liściastych i mieszanych?
- Zmienia się w zależności od odległości od mórz i oceanów
- W sąsiedztwie wybrzeży lata są niezbyt ciepłe, zimy niezbyt mroźne a opady występują cały rok
- Dalej od wybrzeży zimy są chłodniejsze, a lata cieplejsze
Gdzie głównie występują lasy liściaste, a gdzie mieszane?
- Lasy liściaste występują w klimacie łagodniejszym i bardziej wilgotnym
- Lasy mieszane występują na terenach znajdujących się w dalszej odległości od mórz i oceanów
Jak wygląda życie mieszkańców strefy lasów liściastych i mieszanych?
- Mieszkają w domach murowanych, często wielopiętrowych
- Pracują w miastach (w usługach i fabrykach)
- Mniejszość jest zatrudniona w gospodarstwach rolnych
Jakie warstwy występują w lasach strefy umiarkowanej?
- Warstwa koron drzew o wysokości do 40 m
- Warstwa podszytu do około 4-5 m wysokości
- Warstwa runa leśnego
- Warstwa ściółki
W jakiej strefie znajdują się sawanny?
W strefie klimatów równikowych
Czym charakteryzuje się klimat strefy sawann?
- Wysoka temperatura powietrza przez cały rok
- Roczne sumy opadów wynoszą od 200 mm - 1000 mm
- Opady w ciągu roku nie są równomierne
- Występują dwie pory roku
Jakie dwie pory roku występują w klimacie strefy sawann?
- Pora sucha (bezdeszczowa)
- Pora deszczowa (z obfitymi opadami)
Jakie rośliny są charakterystyczne dla sawanny?
- Trawy
- Baobaby
- Akacje
Jakie zwierzęta są charakterystyczne dla sawanny?
- Antylopy
- Zebry
- Słonie
- Żyrafy
- Lwy
- Sępy
- Szakale
- Lamparty
Jak wygląda życie mieszkańców strefy sawann?
- Zajmują się uprawą ziemi
- Na terenach ubogich w opady hoduje się zwierzęta
Jak nazywa się lud pasterski żyjący na sawannie w Kenii i Tanzanii?
Masajowie
Czym jest koczowniczy tryb życia?
Brakiem osiedlania się na stałe w jednym miejscu i ciągłym poszukiwaniem pastwisk dla stad, z którymi wędrują.
Jak nazywa się step w Ameryce Północnej, a jak w Ameryce Południowej?
- W Ameryce Północnej nazywa się prerią
- W Ameryce Południowej nazywa się pampą
W jakiej strefie klimatów znajdują się stepy?
W strefie klimatów umiarkowanych.
Czym charakteryzują się stepy?
- Niewielkimi opadami
- Wysoką temperaturą latem
- Niską temperaturą zimą
- Ich klimat jest kontynentalny
- Występują tam cztery pory roku
Czym porośnięte są stepy?
- Trawami
- Niskimi roślinami
Jakie zwierzęta żyją na stepach?
- Małe ssaki ryjące nory w ziemi (susły, chomiki, bobaki)
- Większe ssaki drapieżne (lisy, kojoty, wilki)
- Ptaki (dropie, rarogi)
Jak nazywają się mieszkańcy strefy stepów?
- Mongołowie
- Kazachowie
Czym zajmują się Mongołowie i Kazachowie?
- Hodowlą koni
- Hodowlą owiec
- Hodowlą wielbłądów dwugarbnych
Czym są jurty?
Namiotami zbudowanymi z drewnianych pali i skór.
Czym różni się step od sawanny?
- Na stepie występują cztery pory roku, a na sawannie dwie
- Na stepie nie ma drzew, a na sawannie występują pojedyncze
- Na stepie mieszkają małe ssaki, a na sawannie duże ssaki
Co to są pustynie?
Obszary, na których roślinność jest bardzo uboga ze względu na niesprzyjające warunki klimatyczne.
Gdzie znajdują się pustynie gorące?
Na półkuli północnej i półkuli południowej w strefie klimatów zwrotnikowych.
Jak nazywa się największa pustynia gorąca?
Sahara
Jakie warunki występują w klimacie pustyń gorących?
- Niewielkie opady
- Wysoka temperatura powierza
- Silny wiatr
- Duża różnica temperatur powietrza między dniem a nocą
Jakie wyróżniamy rodzaje pustyń?
- Piaszczyste
- Żwirowe
- Kamieniste
Co powstaje na pustyniach piaszczystych przez wiejący stale wiatr?
Wydmy
Co powstaje na pustyniach kamienistych przez wiejący wiatr?
Grzyby skalne
Jakie rośliny występują na pustyniach gorących?
- Opuncje
- Tamaryszki
Czym są oazy?
Miejscami na pustyni, gdzie wody podziemne znajdują się płytko pod powierzchnią gruntu.
Jakie zwierzęta żyją na pustyniach gorących?
- Wielbłąd jednogarbny
- Skoczek pustynny
- Fenek
Jak wygląda życie mieszkańców pustyń gorących?
- Ludzie mieszkają głównie w oazach, gdzie mają dostęp do wody
- Budują domy z kamienia i gliny
- Prowadzą koczowniczy tryb życia
- Zajmują się hodowlą wielbłądów, owiec i kóz
Jak nazywa się ludzi zamieszkujących pustynie gorące w północnej Afryce i na Półwyspie Arabskim?
Beduinami
W jakiej strefie klimatycznej leżą pustynie lodowe?
W strefie klimatów okołobiegunowych
Co tworzy Antarktykę?
- Antarktyda
- Wyspy otaczające Antarktydę
- Ocean Południowy
Co tworzy Arktykę?
- Ocean Arktyczny
- Wyspy leżące na Oceanie Arktycznym
- Północne obrzeża Ameryki Północnej, Azji i Europy
Jakie cechy ma klimat strefy pustyń lodowych?
- Ujemna temperatura powietrza przez cały rok
- Ciągły, bardzo silny wiatr
- Niskie opady
- Występowanie dni i nocy polarnych
Czym jest dzień polarny?
Dniem, w którym Słońce nie zachodzi przez jedną dobę lub dłużej.
Czym jest noc polarna?
Czasem, w którym słońce nie wschodzi dobę lub dłużej.
Czym jest lądolód?
Grubą na kilka kilometrów pokrywą lodową, która utworzyła się w wyniku większych ilości opadów śniegu, niż ilości stopionego śniegu.
Jak wygląda świat roślin na pustyniach lodowych?
- W większości miejsc rośliny nie występują
- Na skałach pojawiają się porosty, a na wybrzeżach niepokrytych lodem mchy
Jakie zwierzęta występują na pustyniach lodowych?
- Foki
- Wieloryby
- Petrele antarktyczne
- Maskonury
- Pingwiny
- Niedźwiedź polarny
Kto zamieszkuje pustynie lodowe?
Są to tereny bezludne, znajdują się tam jedynie stacje badawcze, na których przebywają naukowcy.
Jakie podobieństwa występują między pustynią gorącą a lodową?
- Niewielkie opady
- Silny wiatr
- Bardzo uboga roślinność
W jaki sposób ludzie poruszają się po pustyniach?
W grupach zwanych karawanami.
Gdzie leżą obszary charakteryzujące się krajobrazem śródziemnomorskim?
W strefie klimatów podzwrotnikowych, wokół Morza Śródziemnego.
Czym charakteryzuje się klimat śródziemnomorski?
- Latem temperatura powietrza jest wysoka, a opady niewielkie
- Zimy są łagodne i występują wtedy opady deszczu
Czym jest makia?
- Gęstymi zaroślami krzewów takich jak np. jałowce, oleandry, mirty, wawrzyny oraz niskich drzew (cyprysów, dębów, sosen pinii)
- Rośliny, które ją tworzą, są wiecznie zielone i twardolistne
Jakie gatunki zwierząt żyją w strefie śródziemnomorskiej?
- Owady (plewiki)
- Gady (jaszczurki i węże)
- Ptaki (cierliki)
- Ssaki (wiewiórki, muflony, daniele)
Co przyciąga turystów na wybrzeża Morza Śródziemnego?
- Ciepłe, słoneczne lato
- Liczne zabytki
Czym zajmuje się ludność strefy śródziemnomorskiej?
- Turystyką
- Rolnictwem
Z czego słynie Santoryn?
Z miasteczek i wiosek położonych na bardzo wysokim i skalistym wybrzeżu.
Z czego słynie Sardynia?
- Wysokie, wapienne klify z jaskiniami
- Plaże ukryte w małych zatokach
Co to jest Alhambra?
Zespół obronny, w którego skład wchodzi pałac z dziedzińcami, które są otoczone przez ogrody.
Jak nazywa się wulkan znajdujący się na Sycylii?
Etna
W jakiej strefie klimatycznej występuje tajga?
W strefie klimatów umiarkowanych.
Czym charakteryzuje się klimat strefy tajgi?
- Średnimi opadami
- Krótkim i ciepłym latem
- Długą i mroźną zimą
Czym jest wieloletnia zmarzlina?
Trwale zamarzniętym gruntem
Dlaczego w strefie tajgi powstają rozległe tereny podmokłe?
W trakcie lata tylko wierzchnia warstwa gruntu rozmarza, co umożliwia wodom pochodzącym z opadów i topniejącego śniegu wsiąkanie w głębsze warstwy gruntu.
Co tworzy tajgę?
Lasy iglaste tworzone przez takie gatunki drzew jak:
- Świerki
- Sosny
- Jodły
- Modrzewie
Na jakie warstwy dzieli się las w tajdze?
- Korony drzew
- Runo leśne
- Ściółka
Czym charakteryzuje się świat zwierząt tajgi?
- Dużą ilością owadów, które mają dobre warunki do rozmnażania się
- Występowaniem wielu gatunków ptaków
- Obecnością dużych ssaków
Jak nazywa się lud żyjący w tajdze, w północno-wschodniej Azji?
Jakuci
Czym zajmują się Jakuci?
- Hodowlą reniferów
- Hodowlą koni
- Myślistwem
- Połowem ryb
W jakiej strefie klimatycznej znajduje się tundra?
W strefie klimatów okołobiegunowych.
Czym charakteryzuje się klimat strefy tundry?
- Występowaniem dni i nocy polarnych
- Niską temperaturą powietrza
- Bardzo niskimi opadami
- Występowaniem wieloletniej zmarzliny
Jak wygląda świat roślin w tundrze?
- Jest obszarem bezleśnym
- Żyją tam porosty i rośliny o wysokości mniejszej niż 1 m
Jak wygląda świat zwierząt w tundrze?
- Ilość gatunków jest mała
- Przeważają gatunki o małych rozmiarach
- Przedstawicielami dużych ssaków są piżmowoły i renifery
- Występujące gatunki ptaków to myszołowy, sowy i pardwy
Jak nazywają się mieszkańcy obszarów położonych najdalej na północ tundry?
Inuici
Czym dawniej zajmowali się Inuici?
- Polowaniami na zwierzęta
- Budowali domy z lodu
- Łowili ryby
- Wytwarzali ubrania ze skór zwierząt
Dlaczego świat zwierząt i roślin w tundrze jest ubogi?
Z powodu występowania surowego klimatu i wieloletniej zmarzliny.
Jakie podobieństwa występują między tajgą i tundrą?
- Występowanie czterech pór roku
- Krótkie lato i długa zima
- Występowanie wieloletniej zmarzliny
Co jest wspólną cechą wszystkich obszarów górskich?
Zmienność warunków klimatycznych wraz ze wzrostem wysokości bezwzględnej.
W jaki sposób powstaje wysokogórska rzeźba terenu?
Lodowce górskie przesuwają się wolno, żłobiąc doliny i podcinając otaczające je stoki gór.
Jakie formy wysokogórskie występują w Himalajach?
- Turnie
- Granie
- Żleby
- Stożki piargowe
Jak nazywa się najwyższy szczyt Himalajów?
Mount Everest (8848 m n.p.m.)
Jak nazywa się ludność żyjąca w Himalajach?
Szerpowie
Czym zajmują się Szerpowie?
- Budują kamienne domy
- Hodują jaki, owce i kozy
- Uprawiają ryż, herbatę i cytrusy
- Zatrudniają się w turystyce
Jakie piętra roślinności występują w Himalajach?
- Piętro śnieżne
- Piętro górskich łąk
- Piętro krzewów
- Piętro lasów iglastych
- Piętro lasów liściastych
- Piętro wiecznie zielonych lasów
